PNP Transistör Nedir?

PNP transistör, BJT transistör türlerinden bir tanesidir. Bu yazımızdan önce BJT Transistör Nedir? Yazımıza göz atmanızı öneririz.

PNP Transistör Nedir? PNP Transistör Ne İşe Yarar?

• Transistörler, yan yana iki PN diyotun birleştirilmesi ile oluşan devre elemanı olarak tanımlanabilir. Transistör çeşitleri, bu diyotların birleşme durumuna göre değişiklik gösterir (NPN ve PNP). Bu yazımızda PNP transistörden bahsedeceğiz.
• Transistör iki ekleme ve üç bölgeye sahip devre elemanıdır. Bu üç bölge; Emiter-Beyz-Kollektör olarak adlandırılır.
• PNP transistörler yapısına göre; Emiter-Pozitif, Beyz-Negatif,Kollektör-Pozitif kristal yapısına sahip olan transistör türüdür.
• PNP transistörler yükselteç veya anahtarlama elemanı olarak kullanılabilir. Bu konuyla ilgili Transistör Kullanım Alanları Nelerdir? yazımıza bakmanızı öneririz.
• PNP transistörler; 2 adet P tipi yarı iletken madde arasına 1 adet N tipi yarı iletken maddenin ilave edilmesiyle elde edilmektedir.

Aşağıda anlatılan durumlarla ilgili görseller mevcuttur.

PNP Transistör Sembolü ve Yapısı

• Diğer Transistörler gibi PNP transistörde esasen Yüzey Birleşmeli Transistör’dür.

Transistör bölgelerinin özellikleri:

• Emiter Bölgesi = Yayıcı = Akım taşıyıcıları bu bölgeden harekete başlar.
• Beyz Bölgesi = Taban = Bu bölge transistörün çalışmasını etkiler.
• Kollektör Bölgesi = Toplayıcı = Akımı taşıyıcıları bu bölgede toplanır.

Akım taşıyıcıları Baz bölgesine kolay geçebilesinler diye baz ince yapılmalıdır. Transistör yapısında baz kalınlığı bundan dolayı önemlidir.

PNP Transistörün Polarılması

PNP Transistörler için polarma gerilimi uygulanması aşağıdaki görselde gözükmektedir.

PNP transistörler için:

• Beyz ucuna eksi (-) uygulanırsa Emitör’den Kollektör’e akım akışı olur. Bu anda şekilde de gözüktüğü gibi Emitör’e artı (+) ve Kollektör’e eksi (-) besleme verilmelidir.
• Bu yapılan işlem ile transistörümüzü aktif yükseltme devre elemanı olarak kullanabiliriz.

PNP Transistör Nasıl Çalışır?

PNP transistörlerde NPN transistörün aksine,

• Elektronlar yerine pozitif elektrik yükleri (oyuklar),
• Pozitif elektrik yükleri yerine ise elektronlar geçmektedir.

Bu transistör çeşidi için akım iletimi pozitif elektrik yükleri ile olmaktadır.

PNP Transistörlerin Çalışması:

• Veb enerji kaynağının pozitif kutubundaki itme ve negatif kutbundaki çekme kuvveti etkisiyle, Emetör oyuklar (pozitif elektrik yükleri) atomdan atoma yer değiştirir ve sonucunda Base ucuna doğru akış gerçekleşir.
• Bu akış sonucunda oyuklar Kollektör ucuna bağlı negatif kutbun çekme kuvvet etkisi altında kalmaktadır. Veb gerilimi Vcb gerilimine göre küçük seçildiğinden; oyukların büyük bir kısmı Kollektör ucuna doğru, kalan çok küçük bir kısmı ise Base ucuna doğru akım iletimi sağlamaktadır.

Bu durum gerçekleşirken ayrıca bir mikar oyuk (pozitif elektrik yükü) Base ucundaki serbet elektronlar ile birleşir ve sonucunda nötr hale gelir.

Ayrıca Kollektör ucundaki azınlık taşıyıcılar halinde bulunan az sayıdaki elektronlar Vcb’nin etkisi ile Base ucuna hareket ederek kaçak akımı (ters yön akımı) oluşturur.

Özetlersek; PNP transistörlerde akım iletimini oyuklar (pozitif elektrik yükleri) sağlanır.

PNP Transistörlerin Akım ve Gerilim Yönü

Akım Yönü:

• Emitör = Yukarıda verilen görselde de görüldüğü gibi dış devreden transistöre doğrudur.
• Beyz ve Kollektör =  Yukarıda verilen görselde de görüldüğü gibi transistörden dış devreye doğrudur.

Gerilim Yönü:

• Emitör = +
• Beyz = –
• Kollektör = –

Bu yazımızda elektronik devreler için önemli olan transistör türü olan PNP transistör için PNP Transistör Nedir? PNP Transistörler Nasıl Çalışır? gibi sorulara cevap vermeye çalıştık. Eksik veya hatalı gördüğünüz kısımları lütfen yorumlar kısmında belirtiniz. Diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle.