Direnç Nedir?

Bu yazımızda Direnç Nedir? sorusuna cevap vereceğiz. Bu yazımızı okumadan önce ön bilgi olması amacıyla Temel Elektronik Devre Elemanları Nelerdir ?  adlı yazımızı okumanızı öneririz. Keyifli okumalar.

Direnç Nedir?

• Direnç,  elektrik akımına zorluk gösteren devre elemanıdır.
• “R”  harfi ile gösterilir.
• Direnç birimi OHM ‘ dur ve  Ω (omega) simgesi ile gösterilir.

• Dirençler, elektronik devrelerde ve cihazlarda en çok kullanılan bileşenlerden biridir. Bir direncin temel amacı, bir elektronik devrede belirtilen voltaj ve akım değerlerini korumaktır.
• Direnç ölçümü ile ilgili Direnç Nasıl Ölçülür? yazımıza göz atmanızı öneririz.
• Ayrıca merak edilen konular arasında olan Direnç Renk Kodları ile Direnç Hesaplama ile ilgili yazımıza da göz atmanızı öneririz.

Ohm Yasası Nedir?

• Bir direnç  Ohm yasası ilkesine göre çalışır ve yasa, 1827 yılında George Simon Ohm tarafından bulunmuştur.
• Ohm Yasasına göre, sabit bir sıcaklıkta, sabit bir doğrusal dirençten akan elektrik akımının, uygulanan voltajla doğru orantılı olduğu ve ayrıca dirençle ters orantılı olduğunu belirtir.
• Voltaj, Akım ve Direnç arasındaki bu ilişki Ohm Yasasının temelini oluşturur ve aşağıda gösterilmiştir.

R = Direnç ( OHM )

I = Akım ( Amper )

V = Gerilim / Voltaj ( Volt )

Direnç Çeşitleri Nelerdir?

• Sabit dirençler, ayarlı dirençler ve ortam etkili dirençler olmak üzere 3 başlık altında toplanır.

1-Sabit Direnç Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

• Sabit dirençler hassasiyetleri yüksek olan ve direnç değeri değişmeyen/değiştirilemeyen dirençlere denir. Bu direnç türü en yaygın kullanılan türdür.
• Elektronik devrelerde sağlıklı koşulları sağlaması amacıyla kullanılır.
• Sabit dirençlerin değerleri devrenin tasarım aşamasında belirlenir ve devreyi ayarlamak için asla değiştirilmeleri gerekmez. 

• Sabit Direnç Çeşitleri: Telli Dirençler – Karbon Dirençler – Film Dirençler – Entegre Dirençler – SMD Dirençler olarak sıralanabilir.

a)Karbon Bileşimi Dirençler / Karbon Dirençler

• Karbon bileşimi dirençler, elektrik akımı akışının belirli bir düzeye indiren veya sınırlayan bir tür sabit dirençtir.
• Bu dirençler, 1960’larda ve öncesinde en yaygın kullanılan dirençlerdi. Günümüze bakacak olursak, yüksek maliyeti ve düşük kararlılığı nedeniyle nadiren kullanılmaktadır.

b)Tel Sarımlı Direnç Nedir?

• Tel sarımlı direnç, elektrik akımının akışını belirli bir seviyeye indirmek veya kısıtlamak için metal tellerin kullanıldığı bir tür sabit dirençtir.

c)SMD Direnç Nedir?

• SMD = Surface Mount Devices =  Yüzeye Monte Devre elemanları demektir.
• SMD Direnç hakkında detaylı bilgi için ilgili linke gidebilirsiniz.

2-Ayarlı Direnç Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

• Ayarlı dirençler sabit dirençlerin aksine direnç değeri değiştirilebilen/ayarlanabilen direnç türü olarak tanımlanır. 
• Ayarlı dirençler, radyolardaki ses kontrollerinden ve ses mikserlerindeki kaydırıcılara kadar, değişken direncin gerekli olduğu her türlü kontrol için yaygın olarak kullanılırlar. 

• Ayarlı Direnç Çeşitleri: Potansiyometre – Trimpot – Reosta olarak sıralanabilir.

a)Potansiyometre Nedir?

• Elektrik akımının akışını kontrol etmek amacıyla direnç değerinin ayarlanabildiği üç terminale sahip ayarlı dirence “potansiyometre” denir.
• Direnç değeri çeşidine göre elle veya vida yardımıyla ayarlanabilir.

b) Trimpot Nedir?

• Trimpot, devrelerde ayarlama ve kalibrasyon için kullanılan küçük bir potansiyometre olarak tanımlanabilir.

c)Reosta Nedir?

• Reostalar, yapım açısından potansiyometrelere çok benzer ancak potansiyel bir ölçü olarak değil, değişken bir direnç olarak kullanılmaktadırlar. Potansiyometrelerde 3 terminal kullanılmasına rağmen reostalarda sadece 2 terminal kullanılır. Geçmişte reostalar, ampul gibi yük ile seri olarak güç kontrol cihazları olarak kullanılıyordu. Günümüzde ise verimsiz bir yöntem olduğu için artık güç kontrol cihazı olarak kullanılmamaktadır.

3-Ortam Etkili Direnç Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?

• Ortamdaki ısı , ışık gibi durumlara göre direnç değeri değişen dirençlere “ortam etkili direnç” direnç.

• Ortam Etkili Dirençler: Foto Direnç (LDR) –  Termistör ( NTC (Negative Temperature Coefficient) (Negatif Sıcaklık Katsayısı) ve PTC (Positive Temperature Coefficient) (Pozitif Sıcaklık Katsayısı) ) olarak sıralanabilir.

a)Foto Direnç (LDR) Nedir?

• Foto direnç, ışığın yoğunluğu arttığında direnci azalan bir direnç türüdür. Başka bir deyişle, ışığın yoğunluğu arttığında foto dirençten geçen elektrik akımının akışı artar. Foto dirençler, LDR (Light Dependent Resistance) (Işık Bağımlı Direnç) olarak da bilinir.
• Foto direnç sadece ışığa maruz kaldığında direncini değiştirir.

b) Termistör Nedir?

• Termistör, sıcaklıktaki değişiklikle direnci değişen direnç türü olarak tanımlanır. Başka bir deyişle, sıcaklıktaki değişiklikle elektrik akımı akışının değiştiği bir direnç türüdür.
• Termistör, NTC ve PTC olmak üzere 2 türdür.

1. NTC (Negative Temperature Coefficient) (Negatif Sıcaklık Katsayısı) termistörlerinin direnci artan sıcaklıkla azalır.
2. PTC (Positive Temperature Coefficient) (Pozitif Sıcaklık Katsayısı) termistörlerinin direnci sıcaklık arttıkça artar.

Seri Bağlı ve Paralel Direnç Hesaplama Nasıl Yapılır?

• Seri Direnç Hesaplama:

Seri direnç eşdeğer direnç formülü:

• Paralel Direnç Hesaplama:

Paralel direnç eşdeğer direnç formülü:

Bu yazımızda Direnç Nedir? sorusuna cevap vermeye çalıştık. Eksik veya hatalı gördüğünüz kısımları lütfen yorumlar kısmında belirtiniz. Diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle .