Bu yazımızda Diyot Çeşitleri ve Kullanım Alanları konusuna değineceğiz. Keyifli okumalar.
Diyot elektrik akımını tek yönlü ileten elektronik aktif devre elemanı olarak tanımlanabilir. Daha detaylı bilgi için Diyot Nedir? yazımıza bakmanızı öneririz.
Diyot Çeşitleri Nelerdir?
Teknolojinin gelişmesiyle diyotların çeşitleri ve kullanımları artmıştır. Bu yazımızda;
- Kristal diyotlar (Doğrultma Diyotları),
- Zener diyotlar ,
- Fotoğraf diyotları ,
- Işık Yayan diyotlar (LED ve Enfaruj diyotlar),
- Gunn diyotları ,
- Impatt (Çığ) diyotlar,
- Schottky diyotlar ,
- PIN diyotları ,
- Büyük Güçlü diyotlar,
- Tünel diyot anlatılacaktır.
Kristal (Doğrultma Diyotları) Diyot Nedir?
- Kristal Diyotlar=Doğrultmaç Diyotlar olarak bilinir.
- Genellikle adından da anlaşılacağı üzere doğrultmaç devrelerinde kullanılır. Yani AC gerilimi DC gerilime çevirmek için kullanılır.
- Diyot çeşitleri arasında en çok kullanılanlar arasındadır.
- Ebatları güç değerleri ile doğru orantılıdır denebilir. Büyük boyutta olanlar büyük güçlüdür. Çok yüksek güç değerine sahip olanlar için soğutucu kısmı olmalıdır.
Zener Diyot Nedir?
- Zener diyotlar devreye doğru polarize şekilde yani anot ucuna artı (+), katot ucuna ise eksi (-) uçların bağlanması ile gerilim verilmesi durumunda normal diyot gibi çalışır. Devreye ters bağlandığı durumda, belli bir gerilim değerine (Zener Gerilimi) kadar zener diyotlar akım geçirmezler, bu gerilim değerinin üzerinde gerilim uygulandığı durumda iletime geçerler. Bu özelliklerinden dolayı koruma elemanı olarak kullanılabilirler. Ayrıca güç kaynağı regülatör devrelerinde kullanımları mevcuttur.
Foto Diyot Nedir?
- Üzerine ışık düştüğü anda iletime geçen eleman olarak tanımlanabilir. İletim olduğu durumda katot ucundan anot ucuna akım geçirir.
- Foto diyot devreye ters bağlanmaktadır. Yani diyotun anot ucuna beslemenin “-” ucu, katot ucuna beslemenin “+” ucu ile gerilim uygulanmaktadır.
- Foto diyotlar, ışık dedektörleri, elektronik alarm düzenekleri, ışık ölçüm aygıtları ve optokuplör gibi kullanım alanları mevcuttur.
Işık Yayan Diyot Nedir?
Işık yayan diyotları LED’ler ve Enfraruj diyotlar olarak iki başlık altında inceleyeceğiz.
1.LED Nedir?
- LED=Light Emitting Diode=Işık Yayan Diyot veya SSL=Solid State Lamps=Katıl Hal Lambası denmektedir.
- LED, besleme kaynağının “+” ucu LED’in anot ucuna, “-” ucu LED’in katot ucuna bağlanması yani doğru yönde gerilim uygulanması durumunda elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren eleman olarak tanımlanır. Farklı renklerde LED türleri mevcuttur.
- LED’ler dijital ölçü aletleri, işaret lambası, ışık kaynağı, hesap makineleri gibi kullanım alanları mevcuttur.
2.Enfraruj Diyot Nedir?
- Enfaruj diyotlar, P ve N tipi yarı iletken maddenin birleşmesi ile elde edilir. İnsan gözünün algılayamayacağı frekanslara sahip ışık yayan diyotlara “enfaruj diyot” denir. Enfaruj diyotlar dış görünüşüyle LED diyotlara benzemektedir.
- Enfaruj diyotlar uzaktan kumandalar da kullanılmaktadır. Uzaktan kumandaların verici kısımlarında kızıl ötesi bilgi iletimini gerçekleştirmek için kullanılır.
Gunn Diyot Nedir?
- Polarma gerilimi uygulandığı anda belirli bir voltaj değeri geçildiğinde diyot sürekli iletim durumuna ve kesim durumuna gider. Bunun sonucunda kare dalga benzeri sinyaller oluşur.
- Gunn diyotlar osilatör devrelerinde kullanılmaktadır.
Impatt (Çığ, Avalanş) Diyot Nedir?
- Gunn diyotları ile kıyaslandığında P ve N maddelerindeki yabancı madde oranları daha fazladır. Ayrıca çalışma gerilimi ve güç bakımından Gunn diyotlara göre daha büyük değerlere sahiptir. Impatt diyotların üretiminde galyum arsenik ve silisyum kullanılmaktadır.
- Impatt diyotlar yüksek frekanslı devrelerde (hızlı tepki zamanı ve düşük gürültü ile çalışan) kullanılır.
Schottky (Baritt, Şotki, Hot Carrier) Diyot Nedir?
- Şotki diyotlar çok hızlı açılma-kapanma yani iletim-kesim durumlarına geçebilen diyotlardır. İletime geçme gerilimleri çok düşüktür.
- Şotki diyotlar dedektör devreleri, modülatörler, mikro dalga alıcıları ve demodülatörler gibi yerlerde kullanım alanı bulmaktadır.
Schottky Diyot hakkında daha detaylı bilgi edinmek için Schottky Diyot Nedir? yazımıza göz atabilirsiniz.
Pin (PIN, Pozitif-Has-Negatif, P-I-N) Diyot Nedir?
- Pin diyotlar, P-N eklemi arasına aşağıda şekilde görüldüğü gibi ince bir yalıtkan tabaka (“I” parçası olarak adlandırılır) yerleştirilmesi ile oluşturulan diyot türüdür.
- Bu diyot türü doğru polarma durumunda ayarlı direnç, ters polarma durumunda ise sabit değerli bir kondansatör gibi çalışmaktadır.
- PIN diyotlar, yüksek frekanslı (radyo sinyalleri) sinyaller ile alçak frekansa sahip (ses sinyalleri) sinyallerin modülasyonunun sağlanması için doğru polarma geriliminin değiştirilmesi ile zayıflatıcı rolünde kullanılmaktadır.
Büyük Güçlü Diyot Nedir?
- 2 Watt güç değerinin üzerindeki değere sahip diyotlara “Büyük Güçlü Diyotlar” olarak adlandırılır.
- Bu diyot türü, büyük değere sahip DC akımın kullanıldığı ark kaynakları, galvano-plastik benzeri devrelerin doğrultucularında kullanılır.
Tünel Diyot Nedir?
- Doğru polarma durumunda gerilimin değerine göre dirençleri değişiklik gösteren devre elemanı olarak tanımlanır.
Diğer Diyot Çeşitleri
- Çift Diyot
- mikrodalga diyot
- Tekli Diyot
- Germanyum Diyotları
- Lazer Diyot
- Köprü Diyot
- Varaktör Diyot
- Silikon Diyot (örn. 1N4001 ve 1N4007)
- Vidalı Diyot
- Boncuk Diyot
- Ani toparlanmalı (Step-Recovery) diyotlar olarak çeşitleri sıralanabilir.
Bu yazımızda Diyot Çeşitleri sorusuna cevap vermeye çalıştık. Eksik veya hatalı gördüğünüz kısımları lütfen yorumlar kısmında belirtiniz. Diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle.