Zaman Rölesi Nedir? yazımızı okumadan önce röleler hakkında bilgi edinmek için Röle Nedir? Röle Çalışması, Yapısı, Çeşitleri ve Kullanım Alanları adlı yazımıza bakmanızı öneririz.
Zaman Rölesi Nedir? Ne İşe Yarar?
Bir kumanda devresini ayarlanan süre sonunda çalıştıran veya durduran kumanda elemanına “zaman rölesi” denir.
Zaman rölesi, bobine enerji verilmesi veya enerji kesilmesi işlemi sonrasında belli bir süre geçmesi ile kontak durumunu değiştirmesi ile çalışan röledir.
Bu tür röleler genelde kumanda devresinde bulunan güç kontaktörlerini kontrol etmek amacıyla kullanılır.
Zaman Rölesi Yapısı, Çalışması ve Özellikleri
Yapı olarak,
- Normalde Açık (NO – Normally Open),
- Normalde Kapalı (NC – Normally Closed) olarak iki çeşit kontak tipine sahip olarak üretilebilir.
Zaman rölelerinin çalışma şekillerine göre çeşitleri aşağıda açıklanmıştır:
- Düz Zaman: Bobini enerjilendiği andan itibaren, kontaklarının konumunu ayarlanan süre sonunda değiştiren rölelerdir. Ayarlanan süre sonunda açık kontaklar kapanırken kapalı kontaklar açılır. Rölenin enerjisi kesildiğinde kontaklar ani olarak eski konumuna döner.
- Ters Zaman: Bobini enerjilendiği anda kontakları ani olarak konum değiştirir. Bobinin enerjisi kesildikten sonra ayarlanan süre sonunda kontaklar eski konumuna döner.
- İmpuls: Bobini enerjilendiği anda kontakları konum değiştiren ve ayarlanan süre sonunda tekrar eski konumuna dönen rölelerdir.
- Yıldız-üçgen: Motorları yıldız-üçgen çalıştırmada kullanılan rölelerdir. Röle enerjilendiğinde önce yıldız kontaktörünün bağlı olduğu kontak hemen kapanır, ayarlanan süre sonunda yıldız kontaktörünü enerjilendiren kapalı kontak açılarak üçgen kontaktörünün bağlı olduğu kontak kapanır.
- Flaşör: Bobin enerjilendiği anda kontakları konum değiştirir. Bir süre sonra kontaklar eski konumuna döner. Bir süre daha bu şekilde kaldıktan sonra tekrar konum değiştirir. İşlem bu şekilde rölenin enerjisi kesilene kadar devam eder.
Zaman Rölelerinin Çeşitleri Nelerdir?
Röle kontak sayısı yapım şekline ve marka durumuna göre değişir. Yapım şekli durumuna göre çeşitleri :
- Pistonlu,
- Motorlu ve
- Elektronik olarak üç çeşittir.
1.Pistonlu Zaman Rölesi Nedir?
Zaman gecikmesi bir piston aracılığıyla sağlanan rölelerdir.
Ters ve düz çalışan iki modeli vardır. Düz zaman rölelerinde bobin enerjilendikten sonra pistonu yukarı doğru asılır. Piston içerisinde hava veya yağ olması durumunda hareket hemen olmaz. Belli bir süre sonra kontaklar konum değiştirir.
2.Motorlu Zaman Rölesi Nedir?
Zaman gecikmesi bir motor aracılığıyla sağlanan rölelerdir. İçerisinde bulunan senkron, motor sabit bir hızla dönerken röle içindeki dişlileri de döndürür. Bu dönen dişliler ayarlanan bir mekanizma vasıtasıyla kontakların açılma ve kapanma durumlarını sağlar.
3.Elektronik Zaman Rölesi Nedir?
İç yapısı tamamen elektroniktir. Genellikle R-C zamanlama devreleri kullanılır. Bu rölelerin bir kısmında özel üretilmiş zamanlama entegrelere vardır.
Zaman Rölelerinin Kullanım Alanları
- Sulama kontrolü işlemleri,
- Aydınlatma kontrolü işlemleri,
- Okullardaki zil sistemleri ve
- Isıtma ve soğutma sistemleri gibi düzenli olarak belirli periyotlarda çalışması gereken sistemlerde kullanım alanı bulmaktadır.
Zaman Rölelerinin Bağlantı Şeması ve Katalog Bilgileri
Aşağıda V-Otomat tipi çok zamanlı rölenin bağlantı şeması ve katalog bilgileri verilmiştir. Bu rölelerin kullanımı oldukça geniştir.
Eksik veya hatalı gördüğünüz kısımları lütfen yorumlar kısmında belirtiniz. Diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle.
